Żłobek dla dziecka jest jak dobrze oprocentowana lokata

Chociaż w ostatnich latach żłobków przybyło, zmniejszyła się dzietność, to i tak jedynie co 4. dziecko miało w nich zapewnione miejsce - podaje Najwyższa Izba Kontroli [1]. Na mapie Polski wciąż widnieją „białe plamy”, czyli ponad 45 proc. gmin, w których nie ma zorganizowanej opieki dla dzieci poniżej 3. roku życia. Do 400 z nich z działaniami informacyjno-promocyjnymi dotrze „Akademia Wsparcia Rozwoju Malucha”, która wraz z lokalnymi władzami samorządowymi będzie uświadamiać mieszkańców na temat korzyści, jakie niesie za sobą edukacja wczesnodziecięca. Bo ta - jak podkreślają eksperci - jest kluczowa w rozwoju malucha, a jej pominięcie może skutkować m.in. nienabyciem umiejętności społecznych i nierównym startem w przyszłość.

Polska żłobkami (nie) stoi

Na koniec maja 2024 r. ogólnopolski wskaźnik tzw. użłobkowienia Polski wynosił 37 proc. 
W kraju funkcjonowało blisko 4,8 tys. żłobków i punktów opieki wczesnodziecięcej, zapewniających niemal 203 tys. miejsc [2]. To jednak wciąż za mało, czego dowodem są „białe plamy”, na które pod koniec I kw. ubiegłego roku składało się 1046 gmin. To miejsca, w których nie funkcjonuje żadna instytucjonalna forma opieki nad dziećmi do 3. roku życia.

A jak jest z korzystaniem ze żłobków i punktów opieki wczesnodziecięcej? W Polsce tylko 4 proc. dzieci w wieku do 3. roku życia przebywa w nich. Wpływ na to mają m.in.: przekonanie o tym, że to mama jest gwarantem najlepszej opieki w pierwszych latach życia, a także brak świadomości na temat korzyści, jakie niesie edukacja na tym etapie rozwoju dziecka. Postrzeganie żłobków będą zmieniać działania informacyjno-promocyjne dla zadania w ramach „Akademii Wsparcia - krajowego systemu wspierania rozwoju opieki wczesnodziecięcej w Polsce 2024-2026”, które dotrą do 400 gmin - „białych plam”.

„Edukacja wczesnodziecięca zaczyna się od edukacji rodziców, którzy rozważają decyzję 
o wysłaniu malucha do żłobka lub punktu opieki. Chcemy uświadomić opiekunom, że ten pierwszy krok, choć dla wielu bywa trudny, jest bezcenny, jeśli chodzi o przyszłość dziecka. Rodzice od początku chcą zapewnić pociechom dobrą przyszłość, zakładając np. lokaty pieniężne na przyszłość. Tymczasem to właśnie żłobki są dla dziecka jak dobrze oprocentowana lokata, ponieważ inwestowanie czasu w jego rozwój, już na tak wczesnym etapie, przynosi długoterminowe korzyści, rozwijając umiejętności społeczne, emocjonalne i poznawcze. To, czym skorupka w żłobku nasiąknie, będzie procentować przez całe życie. O tym właśnie będziemy rozmawiać z lokalnymi społecznościami” - mówi Krystyna Radkowska, prezes zarządu Fundacji Zwalcz Nudę

„Zadanie obejmie 400 gmin z głównie 6 województw, w których nie istnieje jeszcze system jakościowej opieki wczesnodziecięcej. Są to gminy z następujących województw: podlaskie, lubelskie, warmińsko-mazurskie, podkarpackie, świętokrzyskie i mazowieckie. Aktywności będziemy realizować zarówno na poziomie wojewódzkim, jak i lokalnym. Do projektu zaangażujemy ekspertów, liderów i liderki z gmin, którzy - wyposażeni w niezbędną wiedzę i umiejętności - będą wspierać go nie tylko w trakcie realizacji, ale także kontynuować rozpoczęte działania po zakończeniu projektu” - dodaje Krystyna Radkowska

„Zaplanowaliśmy liczne wydarzenia w terenie tj.: warsztaty czy pikniki, skierowane do rodziców dzieci w wieku 0-3 lat, przyszłych rodziców, a także lokalnych władz odpowiedzialnych za tworzenie infrastruktury opieki wczesnodziecięcej. Podczas nich będziemy edukować mieszkańców i popularyzować opiekę żłobkową. Pamiętajmy o tym, że przyszłość młodych pokoleń zależy od nas dorosłych oraz odpowiedzialnych decyzji, jakie podejmujemy już na etapie ich wczesnego dzieciństwa. Zachęcamy do śledzenia naszej strony www.akademiawsparcia.com.pl, ponieważ na niej rodzice znajdą kompendium wiedzy na temat edukacji wczesnodziecięcej, a także kalendarz wydarzeń w poszczególnych gminach” - podsumowuje prezes zarządu Fundacji Zwalcz Nudę

Mały krok, wielki rozwój

O pozytywnym wpływie na rozwój i przyszłość dziecka przekonani są naukowcy 
z najważniejszych światowych uczelni wyższych. Najnowsze badania m.in. Uniwersytetu w Oxfordzie, Londynie, Stanforda i Harvarda w USA dowodzą, że dzieci, które uczęszczały do żłobka rozwijają się szybciej m.in. pod względem intelektualnym [3]. Eksperci z Uniwersytetu Harvarda podkreślają, że żłobki kształtują głównie umiejętności niekognitywne - pewność siebie i kompetencje społeczne [4].

„Kompetencje niekognitywne są szczególnie istotne w dzisiejszym, pędzącym świecie, 
w którym przenikają się dwie rzeczywistości - cyfrowa oraz realna. Umiejętności, takie jak pewność siebie oraz kompetencje społeczne są fundamentem, na którym opiera się zdrowie psychiczne i emocjonalne. Dzieci, które je nabyły na etapie edukacji wczesnodziecięcej, lepiej zarządzają interakcjami z innymi, radzą sobie z presją, potrafią stawiać granice, a także budować autentyczne relacje. Warto podkreślić, że dzięki grupie rówieśniczej, dzieci zdecydowanie lepiej i szybciej uczą się przestrzegania zasad - to, na co często rodzice przymkną oko w domu, jest szybko weryfikowane przez rówieśników. To niezwykle ważne, bo pamiętajmy, że w dorosłym życiu dziecko będzie funkcjonować nie pośród zamkniętej grupy rodzinnej, a wśród grup w szkole, na studiach, w pracy” - zwraca uwagę Marta Pacholczyk-Sanfilippo, dr nauk pedagogicznych.

„Żłobek to również inwestycja w edukację na późniejszych etapach. Badania wskazują, że wczesna edukacja, która opiera się na kreatywnych zabawach, prowadzonych przez wykwalifikowanych pedagogów, sprzyja lepszemu przyswajaniu wiedzy, wspiera zdolności pamięciowe. Mówiąc krótko - efektywność późniejszej nauki zaczyna się już w żłobku”  - podkreśla ekspertka.

Rozwój dla dziecka, ale i rodzica

Żłobek to bezpieczna i rozwojowa przestrzeń dla dziecka, ale i miejsce stwarzające możliwości dla rodziców. Podczas gdy maluch przebywa pod profesjonalną opieką, rodzic może rozwijać się zawodowo - a to przekłada się nie tylko na jego atrakcyjność na rynku pracy, ale również domowy budżet. Z najnowszego badania przeprowadzonego w stanie Connecticut w Stanach Zjednoczonych wynika, że wpływ programu zapewniającego uniwersalny dostęp do opieki żłobkowej był zaskakująco wysoki. Dzięki nieprzerwanej pracy rodzice zanotowali zarobki wyższe aż o 20 proc [5]. Konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem wprowadza opiekunów w bierność zawodową. Raport z badania Polskiego Instytutu Ekonomicznego, przeprowadzonego w 2022 roku: „Praca a dom. Wyzwania dla rodziców i ich konsekwencje”, pokazuje, że aż 77 proc. biernych zawodowo kobiet wskazało jako najczęstszą przyczynę braku podejmowania pracy zawodowej właśnie konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem w wieku 1-3 lat [6].

„Jakościowa opieka żłobkowa przynosi korzyści zarówno dziecku, jak i całej rodzinie. Pomaga maluchowi rozwijać swoje umiejętności, a jednocześnie wspiera rodziców, umożliwiając im lepszą organizację życia zawodowego i prywatnego. Dzięki temu zyskują oni większą elastyczność w realizacji swoich zawodowych i osobistych celów. Edukacja wczesnodziecięca to ważny krok do rozwoju całej rodziny” - podsumowuje Krystyna Radkowska, prezes zarządu Fundacji Zwalcz Nudę